ZZP ja of nee? Wat zijn de risico’s in 2025?
De Belastingdienst scherpt vanaf januari 2025 de controles aan op schijnzelfstandigheid bij het inhuren van ZZP’ers. Wat betekent dit voor jou als ZZP’er of opdrachtgever? En hoe kun je financiële verrassingen voorkomen? In deze blog lees je wat je moet weten, welke risico’s er zijn en welke stappen je kunt nemen om problemen waar mogelijk te voorkomen.
Wat is schijnzelfstandigheid?
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een ZZP’er officieel wordt ingehuurd als zelfstandige, maar feitelijk werkt alsof hij of zij in loondienst is. Dit brengt risico’s met zich mee voor zowel de ZZP’er als de opdrachtgever. Hier zijn enkele herkenbare situaties van schijnzelfstandigheid:
- Weinig autonomie: De ZZP’er bepaalt niet zelf hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd.
- Bijvoorbeeld: een ZZP’er moet zich houden aan de werkuren van het bedrijf, alsof hij een vaste werknemer is. De manier waarop het werk wordt uitgevoerd wordt door procedures of anderen dan de ZZP’er zelf bepaald.
- Langdurige opdrachten: De werkzaamheden lijken meer op een vast dienstverband.
- Bijvoorbeeld: een opdracht die al drie jaar duurt zonder andere klanten tussendoor.
- Geen eigen klantenkring: De ZZP’er werkt voor één of enkele opdrachtgevers.
- Bijvoorbeeld: een freelancer die 80 % van zijn inkomsten van één klant ontvangt.
Bij schijnzelfstandigheid gelden dezelfde verplichtingen als bij een werknemer, zoals loondoorbetaling bij ziekte, belastingen en pensioenpremies. Dit kan zowel voor de ZZP’er als voor de opdrachtgever financiële gevolgen hebben.
Wat verandert er per 2025?
Vanaf 1 januari 2025 hervat de Belastingdienst de controles op schijnzelfstandigheid. Dit zijn de risico’s:
Voor ZZP’ers:
- Je verliest ondernemersvoordelen zoals de MKB-winstvrijstelling, startersaftrek en zelfstandigenaftrek.
- Je kunt worden verplicht om belastingen en premies met terugwerkende kracht terug te betalen.
Voor opdrachtgevers:
- Naast alsnog te betalen loonheffing en pensioenafdrachten kun je ook een boete krijgen.
- Je loopt risico op reputatieschade als blijkt dat je niet zorgvuldig hebt gehandeld.
Hoe kun je risico’s beperken?
Gelukkig kun je maatregelen nemen om de risico’s te beperken. Ga wel voor 1 januari aan de slag! Lees eerst onderstaande toelichting en gebruik daarna de handige tools zoals die op de websites Het Juiste Contract en speciaal voor opdrachtgevers de Beoordeling Arbeidsrelatie. Deze sites bieden specifieke richtlijnen en vragenlijsten om te beoordelen of er sprake is van een juiste arbeidsrelatie.
Voor opdrachtgevers:
- Breng je ZZP-populatie in kaart: Analyseer welke ZZP’ers mogelijk risico lopen op schijnzelfstandigheid.
- Bijvoorbeeld: Maak een overzicht van alle ZZP’ers en hun contractduur en de uitkomsten van de antwoorden op de vragenlijsten. Is de inzet structureel van aard? Dan is het risico groter. Doen de ZZP’ers hetzelfde werk als je eigen werknemers? Ook dan is het risico groot dat zij worden aangemerkt als werknemer. Heb je geen eigen werknemers? Dan is het risico ook kleiner.
- Controleer de arbeidsrelatie: Maak in elk geval gebruik van schriftelijke overeenkomsten.
- Bijvoorbeeld: Gebruik een contract waarin expliciet staat dat de ZZP’er vrij is in het bepalen van werktijden, werkwijze, kleding, beschrijf de resultaatverplichting en de contractduur. Controleer de aansprakelijkheidsverzekering van de ZZP’er, en of de ZZP’er voldoet aan alle afdrachten. Dit overigens mede uit oogpunt van de Wet Keten Aansprakelijkheid waarbij de belastingdienst de opdrachtgever kan aanspreken op niet afgedragen BTW of inkomstenbelasting. Dat kun je controleren door de ZZP’er bijvoorbeeld een Verklaring Betalingsgedrag Ketenaansprakelijkheid of een Verklaring Nakoming Fiscale Verplichtingen te laten overleggen.
- Documenteer alles: Leg de overwegingen vast in een dossier.
- Bijvoorbeeld: Noteer waarom je tot de conclusie gekomen bent waarom een ZZP’er zelfstandig is en bewaar stukken zoals de vragenlijsten, contracten en facturen.
Voor ZZP’ers:
- Presenteer je als ondernemer: Dit benadrukt je zelfstandigheid.
- Bijvoorbeeld: Stel jezelf als doel minimaal drie opdrachtgevers per jaar te hebben, zorg voor een website waarin je je als ondernemer presenteert, zorg voor eigen investeringen in vervoer, gereedschap of hardware. Draag geen kleding van de opdrachtgever. Onderhandel als je een overeenkomst van een opdrachtgever krijgt toegestuurd en stel je eigen facturen op. Een tarief dat omgerekend naar een uurtarief lager is dan €35,- wijst op een arbeidsovereenkomst.
- Werk op basis van duidelijke overeenkomsten: Laat contracten opstellen waarin jouw zelfstandigheid centraal staat.
- Bijvoorbeeld: Laat opnemen dat jij bepaalt of jezelf of iemand anders waar, wanneer en hoe werkt. Alleen het resultaat telt, niet de inspanningen. Beantwoord e-mails met teksten die lijken op aanwijzingen of uitnodigingen voor een personeelsfeest direct met een afwijzing. Kerstpakket personeel mag niet, een relatiegeschenk weer wel. Het werken op verplichte locatie hoeft overigens niet altijd belemmerend te zijn voor een ZZP’er; een bouwplaats is immers soms maar beperkt toegankelijk.
- Bewaar bewijs van zelfstandigheid: Denk aan facturen, communicatie met opdrachtgevers en een overzicht van je klantenkring.
- Bijvoorbeeld: Archiveer de uitkomsten van de vragenlijsten.
Zo pak je het aan
De regels rondom ZZP-inhuur en schijnzelfstandigheid worden strenger, maar met een goede voorbereiding beperk je je risico’s. Hier is een eenvoudig stappenplan:
- Analyseer jouw situatie of die van je organisatie en documenteer alles zorgvuldig om bij een controle de zelfstandigheid te kunnen aantonen.
- Bij controle kijkt men naar de werkelijkheid en niet alleen naar de schriftelijke afspraken. Handel daar dus naar wat er op papier is gezet.
- Loop je (veel) risico en wil je dat niet? Stop dan met inhuren en biedt de betrokken ZZP’er een dienstverband aan. Er zijn tal van flexibele contracten mogelijk binnen het arbeidsrecht die een tijdelijke inzet mogelijk maken.
Kom je er niet uit?
Een belastingadviseur of bedrijfsadviseur kan je helpen om alles goed te regelen. Zo werk je met een gerust hart verder aan je doelen.
Handige tools en bronnen
Disclaimer
De informatie in deze tekst is zorgvuldig samengesteld op basis van de meest recente inzichten op het moment van publicatie. Wij kunnen echter niet garanderen dat deze informatie volledig, accuraat of ongewijzigd blijft in het licht van toekomstige juridische, fiscale of beleidsmatige ontwikkelingen. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de inhoud van deze tekst; het gebruik van de informatie geschiedt dan ook volledig op eigen risico.
